Initiatieffase

De Unie van Waterschappen heeft hiervoor de ‘Trajectaanpak’ opgesteld en het HWBP verwacht dat projecten deze aanpak volgen. Naarmate er meer verwevenheid bestaat tussen de waterveiligheidsopgave en ontwikkelingen in de omgeving kan het project integraler aangepakt worden. De initiatieffase bestaat uit de trajectaanpak en het opstellen van een richtinggevende opdracht.

De aanleiding voor een Initiatieffase is in eerste instantie een waterveiligheidsopgave, die volgt uit de wettelijke beoordeling. Nederland staat daarnaast voor grote maatschappelijke opgaven en ambities, zoals de verstedelijkingsopgave, klimaatadaptatie, de transitie naar circulaire economie en de energietransitie. Om te komen tot doelmatige projecten met maatschappelijke meerwaarde, die op draagvlak in de omgeving kunnen rekenen, is het belangrijk om in de initiatieffase inzicht te krijgen hoe de waterveiligheidsopgave zich verhoudt tot de gebiedscontext.

De waterkeringen liggen vaak in karakteristieke en cultuurhistorisch waardevolle landschappen of gebieden waar de druk op de ruimte hoog is. Het betrekken van de partijen in de omgeving is daarom noodzakelijk. Voor een kunstwerk geldt dat het altijd meer functies heeft dan alleen waterveiligheid (bijvoorbeeld doorvaart scheepvaart, kruising wegverkeer, in- of uitlaten van water). In de Initiatieffase wordt inzicht verkregen welke opgaves vanuit die andere functies gecombineerd kunnen worden.

Grondverzet

Grondverzet bepaalt voor gemiddeld zo’n 80% de voetafdruk van dijkversterkingen. Om het grondverzet zo minimaal mogelijk te laten zijn, zal in de initiatieffase inzicht verkregen moeten worden welke opgaves in het gebied van de dijk gecombineerd kunnen worden. Denk daarbij aan het combineren van een dijkversterking met natuurontwikkeling, rivierverruiming of Kaderrichtlijn water maatregelen. In het geval dat sprake is van een kunstwerkopgave binnen het betreffende traject, dient in deze fase ook duidelijk te worden of het een onderhoudsopgave of versterkingsopgave betreft. Afhankelijk van de levensduur en eisen van het kunstwerk, kan de opgave worden verkleind door te kiezen voor onderhoud in plaats van versterking. Deze keuze heeft een impact op het gebied van duurzaamheid.

Het doel is om aan het eind van de initiatieffase een richtinggevende opdracht te hebben waarin duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit in geborgd zijn. Dit zal leiden tot een plan dat: voldoet aan de randvoorwaarden voor wat betreft inpassing in de leefomgeving; en daarnaast kansen verzilverd voor verbetering van ruimtelijke kwaliteit en duurzaamheid. In de richtinggevende opdracht is het passende niveau van integraliteit bepaald met behulp van de handreiking. De Initiatieffase wordt afgesloten door middel van de ingangstoets, waarmee een project bij het HWBP wordt aangemeld voor subsidie.

Hieronder zijn een aantal documenten opgenomen die gedurende de gehele fase inspiratie bieden en van pas kunnen komen.